Mazhar Bey Haznedar ailesinden çıkan ikinci şairdir. Son Ünye Sancak Beyi Mehmet Nurettin’in (Nuri Paşa) nın büyük oğludur.
Ne yazık ki elimizde Mazhar Bey hakkında yeterli bilgi ve belge yoktur. Bütün bilgilerimiz Ordulu araştırmacı Murat Karaca’nın 1948 yılında yaptığı araştırmalara dayanmaktadır.
Mazhar Bey, Ünye’de sancak beyliği sarayında 1849 yılında dünyaya gelmiştir.
Osman Doğan’ın “Tarih Boyunca Ünye” adlı eserinde Mazhar Bey hakkında şunlar yazılıdır:
“Arap ve Acem dillerini (Farsca) öğrenmiş yaşadığı çağ itibarı ile oldukça kuvvetli bir kültüre sahip olmuştur. Zamanın ünlü bilgin, edip ve şairleri ile sıkı temasta bulunmuştur. Şinasi, Namık Kemal, Ebüzziya Tevfik ile şahsen tanışmış ve teceddüt (yenilenme) edebiyatımızın bu değerleri ile ilişkilerini sürdürmüştür. Hatta bir aralık İstanbu’la giderek Namık Kemal ile görüştüğü de söylenmektedir.
Daha çok Ünye’de yaşamış ve ömrünü tetkik ve okumakla geçirmiştir. Manzum (şiir) ve mensur (düzyazı) gibi yazılar yazmışsa da bunlar günümüze ulaşmamıştır.”
Musikiyi de son derece sevdiği söylenen Mazhar Bey’in çok güzel keman ve ney çaldığı da belgelerde yazılıdır.
1894 yılında 46 yaşında Ünye’de yanan sarayın yerine yapılan konakta hayata gözlerini yummuştur. Elde bulunan iki parça eserinde divan edebiyatının tesiri görülür Osmanlıca yazmış ve aruz ölçüsünü kullanmıştır.
Şair Mazhar Bey hakkında daha fazla bilgi, belge ve fotoğraf bulmak ümidi ile Ankara’da yaşayan torunu, aynı adı taşıyan Ordu eski milletvekili Sayın Mazhar Haznedar’ı aradık. Sayın Mazhar Haznedar sorularımızdan bildiklerini cevapladı, fakat aradığımız belgeler onda da yoktu..
Şair Mazhar Bey’in erkek çocuğu yoktur.) Rüveyde ve Zahiye adında iki kızı olmuştur.
Rüveyde Hanım Bolaman’daki akrabaları ile evlenmiş ve bu evlilikten Mazhar Hazneder dünyaya gelmiştir. Diğer kız Zahiye Hanım evlenmemiştir. Mazhar Bey dedesinin mezarının Ünye’de olduğunu söylemiş ise de biz Şair Mazhar Bey’in ve Nuri Paşa ile kardeşleri Asaf ve Fethiye Hanım’ın mezarlarını bulamadık. Bilgilerine başvurduğumuz Hilkat Hanım, daha önce de Ayşe Hanım’ın ifade ettiği gibi, mezarların kaybolmuş olabileceğini veya üst üste defnolunmuş olabileceklerini söyledi.
Son Ünye Sancak Beyi Nuri Paşa ve Şair Mazhar Bey Ünye tarihinin önemli kişilerdir. Mezarlarının olmayışı Ünye için noksanlıktır. Tam yerleri belli olmasa bile birer mezar taşı dikilmesi gerekirdi. Nuri Paşa dört yıl sancak Beyliği merkezi kalan Ünye’nin son Sancak Beyi’dir. Sancak Beyliği 1868 de Ünye’den alınarak, Ünye, Canik sancağına (Samsun) bağlanmıştı. Şair Mazhar Haznedar ise Osmanlı arşivlerinde Ünyeli Şair olarak kayda geçmiştir..
Şair Mazhar Bey’in çok uzun bir gazelinden bir dörtlük:
Lütfedüp kaşanemi teşrife rağbet yokmudur
Hasta-i hicranına cana iyadet yok mudur
Hatıra-ı na-şadımı tersiye himmet yok mudur
Merhamet kıl nazlı cananım inayet yok mudur
Günümüz Türkçesi ile
Lütfedip evimi şereflendirmeye rağbet etmez misin?
Ayrılık hastasını ey sevgili, hiç ziyaret etmez misin?
Kederli hatıramı yad etmek etmek etmez misin?
Ey nazlı sevgilim, bana merhamet etmez misin?
Şair Mazhar Bey, saray yanmadan dünyaya gelmiştir. Kardeşi Asaf Bey ve kızkardeşi Fethiye Hanım ise yangından sonra doğmuşlardır. Son belgelerde sarayın hepsinin yanmadığını öğrendik.. Yanan, çınar ağacı tarafındaki yarısıdır, yarısı kurtarılmıştır. Kurtarılan kısım tahminen 1870 yıllarında yıkılarak yerine iki geçeli bir konak yapılmıştır. Konağın bir tarafında Asaf beyin çocukları Hamit Bey, diğer tarafında da Naci Bey oturmuşlardır..
Hamit Beyi ve çocuklarını geçen sayılarda yazdık. Hamit Bey 1964 yılında 59 yaşında hayata gözlerini yumdu. Eşi Akile Hanım ise Hamit Bey’den sonra 38 yıl daha yaşadı ve 2002 yılında aramızdan ayrıldı. Akile Hanım Merhum Musa Güven’in kızkardeşi ve Orhun Güven’in halasıdır. Musa Bey’in kızkardeşi için saray surlarının üzerine diktiği ve pek azımızın bildiği Manolya ağacı açtığı zaman bembeyaz çiçekleri ile Ünye’yi süsler halen.
Şair Mazhar Bey’in kardeşi Asaf Bey’in çocuklarından ortancası olan Naci Bey’in, Bedia Viltan, Lamia ve Güngör adında üç kızı Abdullah adında bir oğlu oldu. Naci Bey elli üç yaşında 1945 yılında vefat etti.. Diğer iki kızı da çok genç yaşlarda hayattan ayrıldılar.. Bedia Viltan Hanım 47 yaşında, Lamia Hanım ise çok genç, 34 yaşında hayata gözlerini yumdu. Naci Bey’in en küçük kızı Güngör Hanım Ünyeli Dr. İsmail Kurtulmuş’la evlendi. Bu evlilikten Numan adında bir çocukları oldu. İşte o çocuk bugün Saadet Partisi Genel Başkanı olan Prof. Dr. Numan Kurtulmuş’tur. Numan Bey baba tarafından da Ünyelidir. Babaannesi Tekkiraz’dan Kazım Bey’in kızkardeşidir.
En küçük kardeş Sait Bey de, çok genç yaşta vefat etmiştir. 1943 yılında 36 yaşında hayattan ayrılmıştır. Sait Bey’in iki oğlu olmuştur. Edip Haznedar ve Saim Haznedar. Edip Haznedar 1999 yılında vefat etmiştir. Saim Haznedar ise uzun yıllar önce çıktığı bir seyahatten geri dönmemiştir, nerede olduğu bilinmemektedir.
Böylece araştırmanın dokuzuncu bölümü de tamamlamış oluyoruz, ilgileriniz için teşekkür ederim. Gelecek hafta son bölümü yazacağız.
Bu bilimsel bir çalışma olmayıp Ünye ve Ünye tarihi ile özdeşleşmiş bir aile ile Ünye Sancak Beyliği sarayı hakkında yapılmış bir tarih ve kültür çalışmasıdır.
Bizi her Pazartesi Ünye Kent gazetesi ve www.unyekent.com adresinden okuyabilirsiniz.
Ayrıca uyarıları ve düzeltmeleri için Sayın İpek Haznedar Atabek’e ve Sayın Sait Haznedar’a teşekkür ederim.
Hoşçakalın…
yasar. karaduman @gmail.com
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu bölümün yazılmasında, başta Ordu eski milletvekili Sayın Mazhar Haznedar beye, Sayın Hilkat Gürsoy (Haznedar) hanıma, Ünye yerel Tarih Grubu Ahmet Derya Varilci ve Ahmet Kabayel’e, Eren Tokgöz, Orhan Aras, Osman Kibiroğlu ve Sait Haznedar’a, Av. Hikmet Naim Haznedar ve A. Selim Tuncer’e ve bu araştırmanın sizlere ulaşmasını sağlayan sevgili kızım Şirin Ünye ve Ünye Kent gazeteleri yazı işleri müdürü Hacer Coşkun’a ve en önemlisi siz çok değerli okuyucularımıza Teşekkür ederim. Kaynaklar: Murat Karaca, Ordu İlinde araştırmalar 1948, (Ordu Halkevi yayınlarından) Ufuk Mistepe (Aydınlık Ufuklar Sitesi www.unyezile.com , Orhan Bora Yeşil Ünye rehberi, Osman Doğan,Tarihte Ünye. (Fotoğraflar: A. Derya Varilci)
